Total Diz Protezi

Hangi hastalara total diz protezi yapılır?

Total diz protezi, dizde artroza (kıkırdak aşınması, kireçlenme) bağlı ciddi ağrısı olan hastalarda ağrıyı azaltmak ve yaşam kalitesini arttırmak için yapılan bir ameliyattır. Kireçlenmede hastaların ağrısı önce hafif bir şekilde başlar ve yakınmalar daha çok yürüme, merdiven çıkma gibi faaliyetlerde ortaya çıkar. Zamanla ağrı istirahatle de geçmeyen şiddetli bir ağrı halini alır ve hatta hastaların gece uyumalarına engel olacak kadar şiddetlenir. Total diz protezi hastaların ağrılarının çok şiddetlendiği, ağrının hastanın gece uyumasına, günlük olağan işlerini yapmasına, yürümesine engel olduğu dönemde seçilecek etkili, güvenilir bir tedavi yöntemidir.

                

Kemik maketi üzerinde yapılmış total diz protezi

Artrozun ortaya çıkma nedeni nedir?

        

Her iki dizinde artroz ve kıkırdak aşınması olan 65 yaşındaki kadın hastanın ameliyat öncesi ve çift taraflı total diz protezi ameliyatı sonrası röntgenleri.

Artrozun ortaya çıkmasında geçirilmiş yaralanmalar, genetik yapı, yaş ve şişmanlık önemli rol oynar. Her insanın her eklemi yaşla birlikte doğal süreç içinde aşınır. Bu olağan bir süreçtir, tıpkı yaşın ilerlemesiyle birlikte saçların kırlaşması, cildin kırışması, gözlerin zayıflaması gibi. Şişmanlık bu doğal yıpranma sürecini son derece olumsuz etkiler, zaten aşınmakta olan eklem kıkırdağının çok daha hızlı aşınmasına yol açar. Aynı şekilde genç yaşlarda geçirilmiş bir yaralanma kıkırdak hasarına yol açarak ileri yaşlarda gelişebilecek ciddi kıkırdak aşınmasına zemin hazırlayabilir.

Artrozun protez dışında başka bir yöntemle tedavi edilmesi mümkün değil mi?

   

Her iki dizinde ileri evre artrozu ve belirgin kıkırdak aşınması olan 63 yaşındaki kadın hastanın ameliyat öncesi ve çift taraflı total diz protezi ameliyatı sonrası önden ve yandan röntgenleri. Aynı hastanın ameliyat öncesi sonrası fotoğraflarında bacaktki eğriliğin belirgin olak düzeldiği görülüyor.

Hastaların ağrısının çok şiddetlenmediği dönemde konservatif tedavi denilen bir takım ameliyat dışı tedavi yöntemleri kullanılabilir. Uygulanabilecek başlıca tedavi yöntemleri kilo verme, egzersiz ve yürüyüş, ağrı kesici ilaçlar, kıkırdak besleyici ilaçlar (glukozamin ve kondrotin tabletleri) ve eklem kayganlaştırıcı diz içine yapılan enjeksiyon tedavileri olarak sıralanabilir.

Total diz protezi ameliyatına karar verirken nelere dikkat edilmelidir?

        

Sağ dizine 15 yıl önce yüksek tibial osteotomi ameliyatı yapılan 66 yaşındaki kadın hastanın sol dizindeki ileri evre artrozu ve belirgin kıkırdak aşınması nedeniyle yapılan total diz protezi ameliyatı öncesi ve sonrası röntgenleri.

Total diz protezi ameliyatına karar vermede en önemli neden hastanın ağrısıdır. Yukarıda da bahsedildiği gibi ağrı kontrol altına alınamayacak kadar şiddetlendiğinde ve hastanın günlük aktivitelerini engellediğinde protez ameliyatına karar verilir. Diğer önemli iki nokta hastanın yaşı ve kilosudur. Total diz protezi ameliyatı zorunlu haller dışında mümkün olduğu kadar geç yaşta yapılmalıdır. Ancak hastanın çok şiddetli ağrısının olduğu ileri derece artrozlu hastalarda erken yaşta da total diz protez ameliyatı kararı verilebilir. Hastaların kilosu gerek ameliyat sonrası rehabilitasyon, gerekse protezin aşınması açısından önemli olduğundan kilolu hastaların ameliyat öncesi mümkünse biraz kilo vermesi tercih edilir.

Total diz protezi ameliyatı nasıl yapılır?

Diz protezi ameliyatı ortopedinin büyük ve önemli ameliyatlarından biridir. Ameliyatın bu konuda eğitim almış personelin bulunduğu, sterilizasyon şartlarının sağlanmış olduğu ameliyathanelerde yapılması önemlidir. Ameliyat sırasında hastaya spinal anestezi (bel altının uyuşması ) veya genel anestezi uygulanabilir. Ameliyat süresi ortalama 1 saattir. Ameliyatta dizdeki hasarlanmış kıkırdak dokular çıkarılarak yerine özel metallerden üretilmiş protez implantlar konulur.

Her iki dizine 15 yıl önce yüksek tibial osteotomi ameliyatı yapılan 55 yaşındaki kadın hastanın önce sol dizine, bir yıl sonra da sağ dizine ileri evre artroz ve belirgin kıkırdak aşınması nedeniyle yapılan total diz protezi ameliyatı öncesi ve sonrası röntgenleri.

Ameliyattan sonra hasta ne kadar hastanede kalır, ne zaman yürür?

Ameliyat sonrası genelde hastane yatış süresi 3-4 gündür. Hasta ameliyatın ertesi günü yürüteç yardımıyla yürütülür. Desteksiz ayağa kalkarak yine yürüteç yardımıyla kendi ihtiyaçlarını karşılayacak hale gelmesi 3-4 gün sürer.

Total diz protezi ameliyatı sonrası komplikasyon riski var mıdır?

Her ameliyatta olduğu gibi total diz protezi ameliyatlarında da belirli riskler söz konusudur. Bunların en sık görüleni enfeksiyon riski yani mikroplarla oluşan iltihabi durumdur. Bunun oranı yüzde 1 kadardır. Bir diğer önemli komplikasyon bacaklardaki toplar damarlarda kan pıhtılarının oluşması nedeniyle olan tıkanmadır. Ancak bu komplikasyonlar hastaları korkutmamalıdır. Çünkü diz protezi ameliyatı yapılacak hastalara ameliyat öncesinde mutlaka bu riskler açısından kan tahlilleri ve gerekirse daha ileri inceleme yöntemleriyle araştırmalar yapılmakta, ayrıca ameliyat sonrasında enfeksiyon riski açısından özel antibiyotikler, kan pıhtısı oluşmaması için de özel kan sulandırıcı ilaçlar kullanılmakta, böylelikle riskler en az düzeye çekilmeye çalışılmaktadır.

 

     

Sağ dizinde ileri evde valgus artrozu olan 60 yaşındaki erkek hastanın ameliyat öncesi ve sonrası diz röntgenleri.

Ameliyat sonrası hasta nelere dikkat etmelidir?

Ameliyattan sonra hastaların dikkat etmesi gereken en önemli konu protezlerine ve dolayısıyla dizlerine zarar verecek hareketlerden kaçınmalarıdır. Ameliyattan sonra hastalar kilo almamalı, alafranga tuvalet kullanmalı, yere oturmamalı, dizlerinin üstüne çökmemeli, namaz kılıyor iseler sandalyede oturarak namaz kılmalıdırlar. Aksi davranışlar protezin hızlı aşınmasına neden olacaktır.